Odsetki od stycznia 2016 r.

Z dniem 1 stycznia 2016 r. nastąpiła znacząca zmiana przepisów w zakresie odsetek. Zmienił się sposób obliczania odsetek oraz wprowadzono nowe stopy procentowe, co ważne różne dla różnych sytuacji.

Należy zwrócić uwagę na dwa art. kodeksu cywilnego:

Art. 359 § 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.” Odsetki opisane w zacytowanym artykule to odsetki ustawowe kapitałowe, a ich wysokość od stycznia 2016 r. to 5% w skali roku.
Art. 481 § 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.” Odsetki opisane w zacytowanym artykule to odsetki ustawowe za opóźnienie, a ich wysokość os stycznia 2016 r. to 7% w skali roku.

Dotychczas (tj. do końca 2015 r.) oba rodzaje odsetek (odsetki opisane w art. 359 § 2 kodeksu cywilnego oraz odsetki opisane w art. 491 § 2 kodeksu cywilnego) miały taką samą wysokość, więc niespecjalnie przykładano wagę do różnic między tymi odsetkami. Obecnie, wraz ze zmianą przepisów, ta różnica stała się bardzo istotna i konieczne jest dokładne doprecyzowanie w umowie czy w pozwie jakich odsetek żądamy.

Odsetki kapitałowe stanowią wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału zgodnie z zawartą umową i są należne za okres sprzed terminu płatności świadczenia głównego (tj. za okres przed terminem wymagalności kapitału).

Odsetki za opóźnienie przysługują za czas opóźnienia, tj. stają się wymagalne począwszy od bezskutecznego upływu terminu spełnienia świadczenia głównego i przysługują do momentu zapłaty świadczenia głównego.

Jedne i drugie mogą mieć charakter umowny (nie przekraczając wysokości odsetek maksymalnych), ale w zdecydowanej większości codziennych sytuacji mamy do czynienia z ustawowymi odsetkami kapitałowymi, czy częściej nawet, za opóźnienie.

Te drugie często są przedmiotem żądania w pozwie. Jeśli wnosimy pozew o zapłatę kwoty pieniężnej, najczęściej żądamy jej zapłaty wraz z „ustawowymi odsetkami”. O stycznia 2016 r. takie sfomułowanie żądania pozwu może okazać się niewystarczające i skutkować np. wezwaniem z sądu do sprecyzowania roszczenia w zakresie odsetek. Należy także się spodziewać, że wiele spraw będzie granicznych i odsetki za opóźnienie będą się należeć zarówno za 2015, jak i za 2016 r. W takiej sytuacji proponuję aby bardzo dokładnie określić swoje żądanie w zakresie tych odsetek i wnosić o : „zasądzenie kwoty X wraz z odsetkami od dnia wymagalności do dnia 31 grudnia 2015 r. w wysokości ustawowej, zaś od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (art. 481 kc).”